Habari marafiki na familia!

Wat een hectische week was afgelopen week! Dat is ook wel te merken aan het feit dat ik twee dagen later ben met mijn blog dan normaal, pole! Sowieso ben ik nu in de fase dat ik veel dingen nog "gedaan wil hebben", dus het was deze weken vaak een aaneenschakeling van etentjes, uitjes en uitgaan. Maar afgelopen week gingen we ook eindelijk van start met het Environment project op de dovenschool. Leuk natuurlijk om dat in de praktijk te zien, maar dat betekende ook elke dag om 06:00 opstaan en zeven à acht uur op de school doorbrengen... Al met al dus een on-Tanzaniaans drukke week. Maar uiteraard ook weer intens genieten!

Aanpoten op zijn Nederlands

Deze week stond dus in het teken van het Environment project. Twee maanden geleden ben ik als een van de drie coördinatoren aangewezen, en aangezien ik de persoon was met de meeste tijd, was ik er de afgelopen weken het meest actief mee bezig. Alle klassen kregen een onderwerp toegewezen, zoals ‘litter’ of ‘soil erosion’. Op basis van die onderwerpen heb ik uren op internet gespeurd naar passende activiteiten voor elke klas, heb ik een rooster gemaakt, een lijst voor materialen samengesteld en vervolgens die materialen gekocht/verzameld. Volgens mij werden ze op een gegeven helemaal gek van mij met mijn Hollandse lijstjes!

Deze week was ik verantwoordelijk voor het klaarzetten van alle materialen en het monitoren van alle activiteiten. Er waren twee tot drie momenten per dag: ’s ochtends voor school van 07:30 tot 08:00, dan voor de jongste kinderen ’s middags van 11:00 tot 11:30, en dan ’s middags van 14:00 tot 14:30. Maar ja, de tijdsplanning ging natuurlijk weer op zijn Tanzaniaans... Ik ben elke dag (behalve woensdag) om 06:00 opgestaan – in het donker dus – om op tijd op school te zijn, maar ik geloof dat de eerste activiteit niet één keer om 07:30 is begonnen. Behalve dat was het heel erg leuk om iets waar ik al zo lang aan had gewerkt, nu werkelijkheid te zien worden. Sommige activiteiten gingen precies zoals gepland, zoals de kleurplaten en collages van bananenbomen. Andere dingen gingen iets anders dan verwacht, zoals de autootjes die niet reden of leerlingen die valsspeelden. Maar daar leerde ik een hoop van, bijvoorbeeld dat je áltijd de activiteit eerst zelf moet uitproberen, voor je voor een groep van twintig kinderen staat te stuntelen. Wat me ook opviel, is dat mensen hier heel anders met verantwoordelijkheid omgaan dan in Nederland. Bij ons is het zo: degene die het project bedenkt, heeft de touwtjes in handen. Natuurlijk kun je een deel van de verantwoordelijkheid overnemen, maar je moet normaal de meeste beslissingen wel overleggen. Hier gaat dat heel anders. Als je aangeeft dat je wil helpen, geven ze je maar wat graag alle verantwoordelijkheid, en dan mag je helemaal je eigen plan trekken. Aan de ene kant vond ik het natuurlijk wel leuk, dat ik alle beslissingen mocht nemen (ik word niet voor niets in huis de 'directrice' genoemd), maar het betekende ook dat behalve ik niemand het overzicht had. Toen ik er twee keer niet was vanwege andere verplichtingen, was er dus ook niets gedaan...

Gelukkig kwam uiteindelijk alles min of meer op zijn pootjes terecht. Vrijdag was de laatste dag (toen waren we allemaal ook echt wel uitgeput), dus toen hebben we alle activiteiten in een video laten zien en alle creaties tentoongesteld. Bij het zien van wat de kinderen hadden gemaakt, en hoeveel ze er van hadden geleerd, kon ik een trotse glimlach niet onderdrukken. Dit was ook de laatste week dat ik op de dovenschool werkte, want deze week hebben ze vakantie in verband met Pasen. Mijn eerste afscheid dus, een heel gek gevoel. In deze laatste week heb ik een beetje een band met de dove kinderen opgebouwd. Soms moest ik het zelf met handen en voeten redden, bijvoorbeeld om de activiteit uit te leggen, en het was zo leuk als ze het dan begrepen of zelfs tegen mij gingen praten in gebarentaal. Natuurlijk babbelen ze niet zoals horende kinderen, iets wat bijvoorbeeld tijdens het kleuren in eerste instantie heel gek voelt. Maar dat maakt een lach of gebaar zoveel waardevoller. Bij het afscheid nemen gaf ik aan elk kind een klein cadeautje – stickers, een vliegtuigje, een tasje of een puzzeltje. Die blije koppies zal ik niet snel vergeten!

Bij de locals eten: je moet er wat voor over hebben

Maandag had Bertha een leuke verrassing voor me: ze nodigde me uit om dinsdag bij haar thuis te komen eten! Hoewel dat hier best gebruikelijk is, voelde het toch als een eer. In mijn mooiste (en meest betamelijke) kleding, ging ik dinsdagavond van huis weg. Iets te laat eigenlijk, want ja, Tanzaniaanse tijd... Niet dat dat voor hen wat uitmaakt, maar toen ik uit de twee daladala stapte, was het al flink aan het schemeren. Daar stond ik dan, als mzungu in mijn eentje, te wachten op een plek die ik niet kende. Natuurlijk had ik me heel onveilig kunnen – of moeten – voelen, want ons is wel 100 keer verteld: niet in je eentje in het donker op straat. Ik geloof erin dat als je jezelf toestaat je bang te voelen, anderen dat aan je kunnen zien. Dus stond ik met opgeheven hoofd, en een blik van ‘Ik hoor hier thuis’, te wachten op de piki piki. Zelfs toen een man een soort onverstaanbare mix van Engels, Frans en Swahili tegen me begon te praten, voelde ik me helemaal niet zo onveilig. Ik ben hier al zo lang, ik ken de plek en ik weet hoe ik met de mensen om moet gaan. I got this! Na een minuut of tien kwam Bertha’s buurman me ophalen. Een piki piki, in het donker, op een onverharde, off-road weg een heuvel op... niet de meest veilige combinatie (sorry pap en mam), maar stiekem wel kicken.

Alles ging helemaal goed, op het twee keer afslaan van de motor na dan, en tien minuten later stond ik dan eindelijk voor Bertha’s huis. Dat was wel even een verrassing: best klein, met één peertje aan het plafond en heel kaal ingericht. Niet wat ik had verwacht, om de stomme reden dat ik er vanuit ging dat iedereen die goed Engels sprak, naar een private school was geweest en dus uit een familie met veel geld kwam. Bertha vertelde dat haar ouders haar altijd heel erg hadden gestimuleerd Engels te leren en dat ze dus buiten school om veel gestudeerd had. Het was zo leuk om zo met haar te kletsen over van alles. Eerst was alleen haar moeder thuis, en heel mooie en lieve vrouw met een stralende lach. Ze kon niet veel Engels, maar ze begreep wel wat ik vroeg en was ook oprecht in mij geïnteresseerd. Later kwamen ook Bertha’s jongere broer en haar vader thuis voor het eten. Het fijne was dat de hele familie mij gewoon als een normaal persoon, weliswaar een gast, behandelde, en niet als mzungu. Rond half 9 kwam ongeveer het eten. Vroeg voor hen, want het is hier heel normaal om ’s avonds pas om half 10 aan tafel te gaan. Toen ik het eten zag, moest ik wel even slikken... Er was ugali, de grote hompen wit deeg/rijstmix die nergens naar smaken. Daarbij waren er verschillende prutjes: vis, met kop en staart en al, in een saus, kleine visjes in saus, een mengsel van ladyfingers, pindakaas en ei (met de textuur van snot) en een onbestemd donkergroen prutje. Gelukkig was er ook rijst, avocado en zelfgemaakte guacamole. Natuurlijk kon ik niet onbeleefd zijn, dus nam ik van alles wat. Ongeveer een derde van wat zij namen, want het is ongelooflijk hoeveel ze wel niet eten (het verklaart wel het typische Afrikaanse figuur). Uiteindelijk viel het me allemaal mee, en wonder boven wonder vond ik de vis van de graat zelfs lekker! Toen ik mijn bord bijna leeg had en echt niet meer kon, keken ze me verwachtingsvol aan: wanneer zou ik beginnen aan de tweede ronde? Beleefd, maar vastberaden, heb ik dat afgeslagen. Als toetje had ik voor iedereen een stroopwafel meegenomen, die vonden ze heerlijk. Rond een uur of 10 werd ik in een taxi gezet en door de hele familie uitgezwaaid. Het was een van de leukste etentjes tot nu toe, omdat ik echt een kijkje in het lokale leven kreeg. De reis dubbel en dwars waard dus.

Toch nog een beetje toerist

Zoals ik al vaker geschreven heb, voel ik me in Arusha inmiddels bijna een local. Ik neem het lokale vervoer, ik eet het lokale eten en ik kan me prima redden tussen de Tanzanianen, met of zonder een klein beetje Swahili. Ik loop dan ook nooit met een camera door de stad, en lach altijd een beetje schamper om de toeristen, met te korte broek, te witte benen, rugzak op de buik en camera voor hun gezicht. Maar ja, beetje jammer als ik na drie maanden terugkom zonder foto’s van het leven op straat hier… Dus toen Nicole, Maaike en ik zaterdag naar Moshi gingen, ging ik compleet de toerist uithangen. Moshi ligt aan de voet van de Kilimanjaro, iets minder dan twee uur rijden van Arusha. Het is een stuk kleiner dan Arusha en ook minder druk en, hoewel er wel veel toeristen zijn vanwege de Kilimanjaro, ook iets minder gebrand op toeristen geld aftroggelen. Dat maakt het een relaxed stadje om doorheen te lopen, ondanks dat er eigenlijk niets te doen is. Maar des te meer mogelijkheid voor mij om mooie plaatjes te schieten! Uiteindelijk wel weer een leuk dagje, zo’n “dit moet je gezien hebben” (al zagen we helaas bar weinig van de Kilimanjaro). En dat van die foto’s is ook gelukt.

Woensdag was ook mijn laatste yogales, al ben ik zeker van plan daarmee door te gaan in Nederland. Als afsluiter gingen we vrijdag naar de dansvoorstelling van Ibuka. We zaten tussen bijna alleen maar blanken, dus toen voelde ik me ook echt een toerist. Ibuka is echt een heel goede organisatie: onder het motto “Rise through dance” wordt het geld wat ze verdienen aan lessen en voorstellingen, als beurs gebruikt voor de dansers, vaak straatkinderen of kinderen uit kansarme gezinnen. Met een deel van die dansers heb ik de afgelopen maanden ook yoga gedaan, en het is mooi om te zien hoe dankbaar en serieus ze zijn. Dat was ook te zien aan de optredens, want man, wat waren ze goed! De controle die die mensen over hun lichaam hebben, dan kan je niet anders dan jaloers worden. Zelfs de dertig minuten durende moderne dans bleef boeien, voor mij heel bijzonder. Weer een ervaring die ik niet had willen missen.

Al met al was afgelopen week dus een heftige week. Deze week is het zo ver: mijn laatste week Tanzania. Tot nu toe voelt dat heel gek; bij alles denk ik: is dit de laatste keer? Ik heb nog steeds het gevoel dat zoveel wil doen, dus thuis voel ik me heel rusteloos (arme huisgenootjes). Ik probeer er maar zo min mogelijk aan te denken dat ik bijna wegga, want ik word er oprecht verdrietig van. Dus, voor de laatste keer: nog een week volop genieten!

Kwa heri!

Anna

Local food

Zoals ik al eerder heb geschreven, bestaat het lokale voedsel vooral uit staple food (rijst, ugali, aardappelen of banaan), bonen en een klein beetje vlees en groente. Soms is het een heerlijke combinatie, soms een onbestemd prutje met een onbestemde smaak. Hier wat traditionele gerechten die ik de afgelopen maanden voorgeschoteld heb gekregen:

Wali – Witte rijst

Ugali – Een homp wit maïsdeeg, waar je balletjes van rolt die je vervolgens in de saus doopt. Niet mijn favoriet, al is het met lekkere saus best te doen

Chapati – Gebakken platte pannenkoekjes, wel een van mijn favorieten!

Ndizi – Bananen. De groene worden gebruikt om mee te koken, en ze doen er alles mee. Vooral de bananensoep hier doet het altijd goed.

Pilau – Gekruide rijst met groenten en vlees erdoorheen, vergelijkbaar met nasi goreng. Typisch eten voor zon- en feestdagen, en standaard bij elke speciale gelegenheid.

Samosa – De lekkerste Tanzaniaanse snack, pasteitjes gevuld met vlees of groente

Chipsi mayai – Onze all-time Tanzaniaanse favoriet! Dik gesneden frieten worden in een pan met kokende olie gegooid, en daar overheen worden een paar eieren losgeklopt. Zo eenvoudig, maar zo lekker! Helemaal met de tomatensaus die hier altijd aanwezig is. En het ultieme voedsel voor en na een avondje uit. Kraampje openen in A’dam, succes gegarandeerd.